13 Dan iets voor u die zegt: ‘Vandaag of morgen gaan wij naar die en die stad. Daar blijven we een jaar, we zullen er handeldrijven en geld verdienen.’ 14 U weet niet eens hoe uw leven er morgen uitziet. U bent immers maar damp, die heel even verschijnt en dan al verdwijnt. 15 U zou moeten zeggen: ‘Als de Heer het wil, zijn we dan in leven en zullen we dit of dat doen.’ 16 Maar u slaat een hoge toon aan en bent daar nog trots op ook. Dat soort trots is volkomen ongepast. 17 Als iemand weet hoe het hoort maar er niet naar handelt, dan zondigt hij. Jakobus 4:13-17
Jacobus geeft in bovenstaande verzen een waarschuwing over het maken van bedrijfsprognoses. Hij begint met de ontnuchterende woorden: “Dan iets voor u die zegt: ‘Vandaag of morgen gaan wij naar die en die stad. Daar blijven we een jaar, we zullen er handeldrijven en geld verdienen.’ U weet niet eens hoe uw leven er morgen uitziet. U bent immers maar damp, die heel even verschijnt en dan al verdwijnt” (vers 13 en 14). Dit zou de indruk kunnen wekken dat Jakobus zelfs korte termijnplanning voor bedrijven veroordeelt. Zijn zorg betreft echter niet het vooruit plannen. Het probleem is de misvatting dat wij controle hebben over wat er gebeurt.
Het volgende vers helpt ons het wezenlijke punt van Jakobus te zien: “U zou moeten zeggen: ‘Als de Heer het wil, zijn we dan in leven en zullen we dit of dat doen’” (Jak. 4:15). Het probleem is niet het plannen; het is het plannen alsof we de toekomst in eigen hand hebben. We hebben de verantwoordelijkheid om de bronnen, capaciteiten, relaties en de tijd die God ons schenkt, verstandig te gebruiken. Maar we hebben geen controle over wat daaruit voortkomt. De meeste ondernemingen zijn zich zeer goed bewust van de onvoorspelbaarheid van de resultaten, ondanks de inzet van de meest geavanceerde instrumenten voor planning en uitvoering. Het jaarverslag van elk beursgenoteerd bedrijf bevat een gedetailleerd hoofdstuk, dikwijls wel tien of twintig bladzijden lang, over de risico’s waarmee het bedrijf wordt geconfronteerd. Uitspraken als “De prijs van onze aandelen kan fluctueren als gevolg van factoren waar wij geen controle over hebben” maken duidelijk dat wereldse organisaties sterk rekening houden met de onvoorspelbaarheid waar Jakobus het over heeft.
Waarom moet Jakobus de gelovigen dan herinneren aan iets waarvan gewone bedrijven al doordrongen zijn? Misschien hebben gelovigen het idee dat ze onkwetsbaar zijn voor de onvoorspelbaarheid van leven en werk omdat ze Christus volgen. Dat is een vergissing. De woorden van Jakobus moeten christenen juist meer bewust maken van de noodzaak om hun plannen continu opnieuw te beoordelen, aan te passen en bij te stellen. Onze plannen moeten flexibel zijn, en de uitvoering ervan moet reageren op veranderende omstandigheden. Op het eerste, concrete, niveau is dit gewoon een kwestie van verstandige bedrijfsvoering. Op een dieper niveau is dit echter een spirituele kwestie, want we moeten niet alleen reageren op de marktsituatie, maar ook op hoe God ons leidt in ons werk. Dit brengt ons terug bij Jakobus’ aansporing om zeer aandachtig te luisteren. Christelijk leiderschap betekent niet dat we anderen dwingen om aan onze plannen en handelingen te gehoorzamen, maar dat we onszelf aanpassen aan het Woord van God en zijn leiding zoals deze zich ontvouwt in ons leven.
De tekst van deze blog is ontleend aan de website www.theologyofwork.org en is bewerkt door Caroline Oosterwijk, Krista Vreugdenhil en Siebe Hendriksen, studenten aan de Academie Theologie van de Christelijke Hogeschool Ede (CHE). Door het plaatsen van deze en vergelijkbare blogs wil het associate lectoraat Christelijke Professie van de CHE nagaan of er in Nederland behoefte is aan dergelijke theologische bijdragen.Deze blog is een vertaling en bewerking van: Business Forecasting.