Mag je baas eisen dat jij op zondag naar kantoor komt? Wat kun je doen als je als christen deze dag niet wilt werken? En is het slim om naar de rechter te stappen als je om die reden wordt afgewezen bij een sollicitatie? CIP vraagt het jurist Jan Schreuders van de Reformatorische Maatschappelijke Unie (RMU).
Volgens Schreuders is de wettelijke ruimte om zondagswerk te weigeren de laatste jaren hetzelfde gebleven. Wel ziet hij de maatschappelijke druk toenemen, vooral in de detailhandel. Nu in steeds meer gemeenten de winkels op zondag open gaan, vragen winkeliers het personeel om deze dag ook beschikbaar te zijn.
Kan hij je baas je dat verplichten?
“Dat hangt ervan af. De Arbeidstijdenwet zegt dat op zondag niet wordt gewerkt, tenzij de aard van het werk dat vereist. Denk aan werk in verzorgingshuizen, ziekenhuizen en bij de politie. Werken op zondag mag volgens de wet ook als de bedrijfsomstandigheden dat noodzakelijk maken en de ondernemingsraad daarmee instemt. Wanneer dat is, moet per geval bekeken worden.
De wet stelt nog een voorwaarde: de individuele werknemer moet altijd persoonlijk instemmen met werk op zondag. Stel dat een bedrijf een grote order heeft binnengehaald, maar de deadline alleen kan halen als het werk op zondag doordraait. De OR stemt in. Dan heb jij het recht om te zeggen dat je niet wil werken. Dat kan natuurlijk wel zorgen voor een hoop spanning en ruis in de relatie met je werkgever. Collega’s kijken je misschien aan: ‘Waarom wij wel en jij niet?’”
En wat als je baas toch doorzet, jou inroostert op zondag en je komt niet?
“Dan ontslaat je baas je misschien wegens werkweigering. Dan kun jij naar het College voor de Rechten van de Mens – de voormalige Commissie gelijke behandeling – stappen of het ontslag aanvechten bij de kantonrechter. Gelukkig komen maar weinig zaken over zondagswerk bij de rechter terecht. En áls dat gebeurt, lopen die tot nu toe in het voordeel van de werknemer af, omdat het verboden is om onderscheid te maken op grond van godsdienst. Een uitspraak van het College heeft geen juridische gevolgen, alleen een signaalfunctie. Maar je staat daarmee wel sterker bij de rechter als je een schadevergoeding gaat eisen.
Wel is het belangrijk dat je er altijd eerst met je werkgever probeert uit te komen, zonder direct met het wetboek te zwaaien. Ga het gesprek aan en probeer een goede relatie te behouden. Praat vooral vanuit je gewetensbezwaar en principes. Leg uit dat jij niet op zondag wil werken omdat je daarmee ingaat tegen Gods gebod. Als dat niet werkt, kun je je altijd nog beroepen op de wet. De RMU kan hulp bieden bij zo’n bemiddelend gesprek. En ook bij een gang naar de rechter, als een gesprek niets oplevert en iemands baan staat op het spel. ”
Mag je afgewezen worden omdat je tijdens een sollicitatiegesprek aangeeft dat je niet op zondag wil werken?
“Veel werkgevers zullen principiële bezwaren tegen zondagswerk niet expliciet als reden aanvoeren voor een afwijzing. Gebeurt dat wel, dan kun je je recht halen bij het College voor de Rechten van de Mens. Maar met een uitspraak dat er onterecht onderscheid is gemaakt op basis van godsdienst hoeven ze jou niet alsnog in dienst te nemen. Waarschijnlijk hebben ze allang een ander aangenomen. Je wint er dus niet veel mee. Misschien dat het alleen slim is als je kans maakt om alsnog in dienst te komen.”
Hoe voorkom je dat je door je baas voor het blok wordt gezet?
“Laat schriftelijk vastleggen dat je op zondag niet hoeft te werken. Zeker in sectoren waarin veel zondagswerk voorkomt is dat aan te raden. Dan hoef je je niet alleen op de wet te beroepen. Natuurlijk moet je dan wel bereid zijn om diensten te draaien op dagen waarop anderen graag vrij zijn, zoals oudejaarsdag en Tweede Kerstdag. Niet iedere werkgever zal daarover afspraken willen maken, al valt dat in de praktijk erg mee. Over het algemeen is er redelijk wat begrip voor christenen die niet op zondag willen werken.”
Bron CIP